Maestro Manipuladores: 5 Comportamientos nisqamanta qhawarinapaq

Llamkaynikipiqa mana allin yuyayniyuq runakunawanmi tupanki, paykunam aprovechayta munanku huk viktima hina ruwaspa hinaspa paykunapa munasqanman hina ruwanaykipaq manipulaspayki, chaywanpas yuyaynikipi hinaspa allin kanaykipaqpas mana allinmi.

Paykunapaq llamkayninkuta ruwanaykipaqmi engañasunki.

Paykunaqa pantachisunkiku mana cheqaq willakuykunata willaspa.

Chaykunan iskayrayachisunki, juzgasunki, ima ruway atisqaykitapas iskayrayachisunki.

Manipuladorkunataqa sasatam qawanchik, engañayta hinaspa engañayta munaspankum, chay toqllakunata servichikunku, chaykunaqa kanmanmi influenciasunaykipaq, aprovechasunaykipaq hinaspa controlasunaykipaq. Paykunaqa usqhayllan reparanku pisi kallpaykikunata, yachaysapataqmi kanku imayna capitalizayta yachanankupaq.

Sapa kutim manipuladorkunaqa aswan allinta riqsiwanchik noqanchikmantaqa. Paykunaqa yachanku ima botonkunata tanqanankuta, hayk’aq tanqanankuta, hayk’a kallpawan ñit’inankutapas. Kikinchikmanta mana musyakusqanchikqa facil-llatam churawanchik explotasqa kananchikpaq.

— George K. Simon Jr. sutiyuq runa.

Paykunata kawsayniykiman saqiy utaq atiyta quy paykunaman llumpay llasaqyachisunaykipaq paykunaq millay mañakuyninkuwan mana allin kawsayniykipaqllachu mana allinchu, aswanpas metaykikunata qhipa ruphachiqman churan chaymanta yanapan metankuman chayanankupaq.

Manipuladorkunapas yarqaymantan kanku atencionta maskhanankupaq, paykunan tiempoykita kallpaykitapas askha parteta mikhunku, chaypaqmi necesitasqankuta, llakikuyninkutapas ñawpaqman churanki, kawsaypi valorasqayki kaqkunamantaqa.

Kaypi 5 señalkuna kanku llamk'aypi manipulasqa kasqaykita estrategiaswan qispichikunaykipaq engañomanta diana kasqaykimanta:

Yanqa Alabay Atencionniykita hap’inaykipaq

¿Kanchu llank’anapi runakuna, paykunan sapa kutilla alabakuywan qallarinku, paykunan willasunkiku may hatun kasqaykita otaq tukuy ruwasqayki admirakuypaq kasqanmanta? ¿Exageranchu imapas ruwasqaykikunata? ¿Tukuspankuchu saqesunkiku allin sientekunaykipaq?

Chances kanku paykuna manipuladores kanku kay reciprocidad kamachiyta churaspa —hukkunamanta imatapas pisita quspa— chansankuta kallpachaspa sumaq comportamientonkuman kutichinaykipaq ruwanaykipaq mañakuyninkuta hunt’aspa. Paykunaqa nishutan alabasunkiku qhepaman kusichiy munasqaykita contraykipi utilizanankupaq.

Manipulador: Ancha allinmi kanki sasachakuykunata allichaypi. Imaynatachus [xyz] kaqpaq huk solucionta riqsichirqanki, yuyayninchikta kuyurichiq karqa. Chaywanmi admirakuni. Munaymanmi qan hina allin kayman. Kay chiqap hatun asuntowanmi wichqasqa kachkani manataqmi yachanichu imayna allichayta. Seguro kani pisi tiempollapi allichanaykimanta.

Qam: ¡Infierno arí! (ukhupi yuyaykuspa). ¿Imataq qampaq asunto?

Manipulador: Admirakuni chayna facil-llata achka responsabilidadkunata manejasqaykita qawaspay. Chaytaqa ancha facilllatam qawachinki. Situacionniykipi kaspayqa yaqapaschá kawsakuyman. Kunallanraqmi [xyz] nisqapi llamkachkani chaymi wañuchiwachkan. Compromisoykunata mana hunt’ayta atisqaymantan llakikuni. ¿Yanapayta atisqaykitachu piensanki?

Qam: ¡Arí! Manam hatun ruwaychu ñuqapaqqa.

Yaqachus hina kikillanmanta allin reacción nisqayoq kanchis alabasqanchisman, chaymi urmasunman pipas chaykunata utilizaspa sut’i rikukuq favorninchista ganayta munaspa.

— Robert B. Cialdini sutiyuq runa

Imaraykuchus inherentemente programasqa kanki reciprocación kaqman kutichinaykipaq, manapaschá reparankichu mayk’aqchus kay tendenciata manipuladores aprovechanku huk pakasqa agenda utaq huk meta hunt’anankupaq.

Kay trampaman mana urmanaykipaqqa kay tapukuykunata ruway:

1. ¿Cheqaqchu comportamientonku otaq alabasqanku otaq favorta gananankupaq taktika hinachu?
2. ¿Imaraykutaq asuykamusunkiku? ¿Imakunatan hunt’anankupaq kallpachakushanku?
3. ¿Obligasqachu sientekunki paykunaman arí ninaykipaq? ¿Llank’achkanchu chay principio de reciprocación nisqa?
4. ¿Imatataq mañasunkiku? ¿Cheqaqtachu paykunata yanapayta munanki icha obligasqa hinachu sientekunki?
5. ¿Imatan saqepunayki kanman? ¿Allinchu kanman?

Kay tapukuykunata ruwaspaqa huk rato sayayta ruwasunki mañakusqankuta chaninchanaykipaq, manataqmi mana chaskinkichu.

Hukkunata yanapaypuni, ichaqa ama chayman engañachikuychu. Ama manchakuychu mana allinpaq qhawarichisuq otaq mana allin yuyayniyoq mañakuykunata mana chaskiyta.

Sinchi Yanapakuq kay

¿Kanchu llank’anaykipi runakuna ruwasqaykita yanapaq hina, ladoykipi sayariq, razonta qosuqniyki allin kasqaykita creenaykipaq hukkuna pantashaqtinku?

Yaqapaschá paykunaqa manipuladorkuna kanku, paykunan kallpachakunku qanwan hukllachakunankupaq, chaypaqmi aprovechanku imayna sientekusqaykita, imayna sientekusqaykitapas. Paykunaqa kallpachakunku qanwan tinkunankupaq willakuykunata willakuspa otaq willanapaq kaqkunata rimaspa. Paykunaq metanqa mana allin yuyaykusqaykikunata willaspa confianzaykita tariymi, chaymantataq manipulasunkiku agendanku ñawpaqman puririchinaykipaq.

Manipulador: Qamwanqa tukuy sunquywanmi acuerdopi kani. Ñawpaqman rispa chay kamachiyta hunt’anayki tiyan. Hukkuna mana acuerdopi kaptinkuqa paykunapa sasachakuyninmi.

Qam: Tukuchanapaq, pipas entiendewaqniy (ukhupi yuyaymanaspa).

Manipulador: Allintam rimanki kayna sientekusqaykipi. Chay promociontaqa hunt’asqatan merecerqanki. Gerenteykiqa pimanpas sayapakuqmi kanan.

Qam: Paymi hapiwan (ukhupi yuyaymanaspa).

Ichaqa manan cheqaqtachu yanapayninkuqa, manan valorasunkichu nitaq allin kawsayniykimantapas preocupakunkuchu. Sinchi sientekuykunata pasanaykipaq yanapasunaykimantaqa, astawanmi astawanraq tukunku.

Paykunaq yanapayninqa egoykitan mikhuchisunkiman, allintataqmi sientechisunkimanpas, ichaqa mana cheqaqtachu chay situacionta qhawarispaqa hark’asunkimanmi ch’aqwaykunata allichanaykipaq, allin reqsisqa kayniykitapas waqllichisunkimanmi.

Manipulación emocional metódicamente pisiyachin kikiykipi valorniykita hinallataq kikiykipi confianzaykita, hinaspapas dañanmi kikiykiq qhawarisqaykikunapi confianzaykita. Chayqa mana musyakuspallam sapakamapa valornikikunata sasachachisunkiman, chaymi manaña kikiykita respetanaykipaq hinaspa kikiykimanta waqllisqa yuyayniykiman apasunki. Chaynapi defensaykikuna pisiyasqa utaq llapanpi desarmasqa kaptinqa, aswan manipulasqaraqmi kanki.

— Adelyn Birch sutiyuq warmi

Mana sientekunaykipaqqa kaykunata tapukuy:

1. ¿Allinta sientechisunaykipaqchu chay runa qanwan acuerdopi kashan icha cheqaqtapunichu creenku? ¿Ima niwaqchik otaq chaynata piensachisusqaykichikmanta?

   
   

2. ¿Imaynapin yanapasunki, ¿atisunkichu ch’aqwayta allichanaykipaq icha astawan sasachasunkichu?

   
   

3. ¿Atiwaqchu hukkunamanta consejota chaskikuwaq imayna tarikusqaykimanta? ¿Ima ninankutaq?

   
   

4. ¿Imataq tanqasunkiman manipulacionta, aprobasqa kayta necesitasqayki otaq ch’aqwayta manchakuy?

Reconocimiento señales de manipulación emocional nisqa kasqaykita, chayqa ancha allinmi allinta yuyaykunaykipaq. Chayqa huk qhawariykunata, huk qhawariykunata ima qhawarichisunki, manataq munasqaykipi, necesitasqaykillapichu yuyaykunki.

Chantaje Victima hina ruwaspa

¿Kanchu llank’anapi sapa kutilla sasachakuyninkuta exageraq runakuna? ¿Hukkunatachu huchachanku imayna tarikusqankumanta, mana huchayoq runakuna hinachu qhawarichikuspa? ¿Quejakunkuchu mana chanin tratasqa kasqankumanta?

Ñak’ariyninkuta resaltay otaq llakisqa sientekusqankuta rikuchiymi paykunamanta khuyapayanaykipaq estrategianku. Mana ima ruway atiq ruwayqa empatía nisqaykimanmi gustan, chaymi obligasqa hina sientekunki paykunata yanapanaykipaq.

Huchayoqmi kanki paykunata yanapaspa otaq munasqankuta qospa, mana chayta ruwaspaykiqa millay mana allin qhawarisqa hina qhawarichikunki. Tarjeta de víctima nisqawan pukllay huk qispichiqman tikrasunki chaymi huk manipuladorpa munasqanman hinapuni.

Manipulador: Kay qhipa watakunapiqa anchata estresasqa kachkani. Manan pipas entiendenchu wasiypi tukuy imapas pasasqanwan imayna sasa kasqanmanta. Lliwmi p’unchaw tukukuymantalla llakikunku. Manan pipas imananpaschu imapi tarikusqaymantaqa.

Qam: Entiendenim. Ichapas llamkaynikipi yanapakuyman.

Manipulador: Mana pipas uyariwasqanraykum mana chiqaptachu equipopi kasqayta sienteni. Desmotivadormi. Maytaña kallpanchakuspaypas manam imapas cambianchu.

Qam: Equipoqa huchayuqmi kayna sientechisusqaykimanta. Paykunawanmi rimasaq.

Victima ruwayqa huk agresión pasiva nisqa. Maskanmi kusikuyta aypayta mana honrado llamkaywanchu nitaq hukpa experiencianmanta utaq hamutayninmanta utaq kuyakuyninmanta yanapakuywanchu, aswanqa hukkunata upallalla (hinallataq mana ancha upallalla) amenazaywan manipulacionwan. Victimaqa hukkunatan obligan yanapaqnin hamunankupaq otaq munasqanman hina comportakunankupaq, rehen hina hap’ispa, pay kikinpa aswan onqoynin/chulluy/yuyay ch’usaqyachiy yuyaywan, otaq amenazaspalla kawsayninkuta sinchi llakichinanpaq, chaymi munasqanman hina ruwanku.

— Steven Pressfield sutiyuq runa

Kay tapukuykunata ruwaspa, mana aysasqa kayta víctima manipulación nisqaman:

1. ¿Dramapi allintachu wiñankuman hinachu icha sapa kutichu sasachakuypi tarikunku?

   
   

2. ¿Reqsikunkuchu chay sasachakuypi otaq ch’aqwaypi ima ruwasqankuta?

   
   

3. ¿Imakunataq mana allinchu utaq mana tupanchu rimasqankupi?

   
   

4. ¿Huchayoqchu otaq responsablechu sientechisunkiku sasachakuyniykikunamanta mana conectasqa kashaspapas otaq mana huchaykichu kashaspapas?

   
   

5. ¿Imaynatataq yanapawaq sasachakuyninkuta allichanankupaq, paykunapaq sasachakuyninkuta allichanamantaqa?

Ama engañachikuychu runakunawan, paykuna kikinkuta víctima hina rikuchispa munasqankuman hina comportakunaykipaq. Reqsiy pipas cheqaqtapuni necesitashasqanmanta otaq víctima tarjetata pukllaspa manipulasusqaykita.

Imachus munasqankuta hunt’anankupaq pantachiq willakuykunata rikuchiy

¿Llank’anaykipi kanchu runakuna, sapa kuti llapa runaq rantisqankuta chaskiq hina? ¿Nisunkichu hukkunaq yanapayninta chaskisqankuta, qanlla puchushaqtiyki? ¿Autoridadniyoq runakunamantachu otaq autoridadniyoq runakunamantachu rimanku, mana piensanaykipaq tiempota qospa usqhaylla imatapas decidinaykipaq tanqasunaykipaq?

Kay runakunaqa llulla sensación de urgenciata ruwanku chaymanta iskay uyayuq mana chiqan willayta presentasunki chaywan pantachisunki imakunatachus mana chaskiwaqchu.

Pluralista mana yachay —mana hap’isqayki qhawariywan kuska riyqa, mana allintachu yuyaykunki, aswan askha huk runakuna huñupi hap’isqankuta— llapa runakunapas chaypi kasqankuta yuyaykunki, qanllataqmi hukniray yuyayniyoq kanki. Chaymi paykunata sasachanaykimantaqa facilta tarinki barcoman seqaylla.

Huk runakunapa chiqap piensasqankumanta engañasqa kaspaykiqa, chay pantayman hapipakunaykipaqmi obligasqa tarikunki. Huk runakunapa uman ukupi imakuna pasakusqanmanta mana qawayta atispaykiqa, engañachikuyman hinaspa manipulacionmanmi apakunki.

Manipulador: Lliwmi anchata kusikunku yuyayniymanta. Paykunaqa yuyanku chay empresapaq pukllay tikraq kananta. Kunanqa, yanapayniykillatam necesitasaq (llapaman kaqllata willaspa).

Qam: Hmm, sichus llapa runakuna kay llamk'ananta yuyanku chayqa, allinmi kani qanwan ñawpaqman rispayki (Pakallapi piensaspa manchay yuyay kasqanmanta).

Manipulador: John (pipas atiyniyuq) qayna punchaw llapan equipopa qayllanpi propuestayta t’aqllakurqa. Payqa suyachkanmi chayta umallinaypaq.

Kunanqa, yanapayniykillatam necesitasaq allinta ruwanaypaq. (Juanqa manan hayk’aqpas chaytaqa ruwarqanchu).

Qam: Manam Juanpa contranpi riyta atiymanchu (ukhupi yuyaymanaspa). ¿Imatataq ñuqamanta necesitanki? (Mana áreas de preocupación nisqakunata rakinakuspa).

Willakuykunata kamachispa, utaq manipulaspaqa, manam kallpawanchu necesitanki runakuna hatun makiykipa uranpi kanankupaq. Paykunaqa tukuy sonqonkuwanmi chaypi qhepakunku.

— Verónica roth sutiyuq warmi

Yanqa willakuykunawan mana imatapas ruwanaykipaqqa kaykunata tapukuy:

1. ¿Ima pruebakunan yanapan chay nisqankuta? ¿Imaynatataq chiqap kaqkunata chimpapuraypi qawayman?

   
   

2. ¿Imaynatataq hukkunaman willayman llakikuyniykunata hinaspa kallpanchakuyman huñusqalla allinta tanteananchikpaq?

   
   

3. ¿Imataq aswan mana allin kanman rimanay kaqta rimaptiy utaq ruwanay kaqta ruwaptiyqa llapa runakuna mana acuerdopi kaptinkupas?

   
   

4. ¿Imataq aswan importante: grupowan riy otaq allinta decidiy?

Pantasqa willakuykunawan manipulacionman resiliente kay. Huk paso qhepaman kutiy. Hawkalla willakuyta t’aqwiriy.

Huch’uy qolqe qoykunata utilizay hatun premiokunata gananaykipaq

¿Llamkaynikipi kanchu runakuna tukuy hinastinpi rikuriq hina, paykunam kachkanku tukuy importante proyectokunapi, rimanakuykunapi hinaspa tanteasqankupi? ¿Super ocupadochu ruwanku icha comportakunkuchu mana paykunawan imapas mana kuyukunmanchu hina?

Allinta qhawariy, chaypin reparanki mana ima hatun yanapakuytapas ruwasqankuta. Paykunaqa tukuy hinantinpim rikurinku hinaspam aswan facil ruwaykunata akllanku pisi tiempollawan, huk excusata quspanku, platonkupi nishutaña kasqanmanta. Chaymanta, engañasunkiku paykunan creechisunkiku paykunan llapan rikuchiyta purichishanku.

Huk runakunapa llamkayninmantam allinpaq hapinku, yuyayninkuta suwakunku, llamkayninkutapas kikinkupaq hina qawachinku. Paykunaqa allin reqsisqa kaytan wiñachinku mana necesario llank’aykunata churaspa. Kay hinatan pantachisunkiku confianzata, creenapaq hina kaspa.

Manipulador: Semanakunata pasarqani kay musuq rurupaq huk propuesta ruwanaypaq (mana qhawaspa equipota pikunachus aswan llamk'ayta ruwarqanku).

Qam: Kayqa ancha sumaqmi rikchakun. Anchatan kallpachakurqanki investigacionpi, diseñopipas. Seguro kani hatun allin ruway kananmanta (mana riqsispa runakunata pikunachus karqanku chay yuyaykunap qhipanpi ñawpaq purichiq).

Manipulador: Kay musuq yuyayta hamurqani huk campaña de medios sociales nisqapaq. Wakin propuestakunata equipomanta chaskirqayku, ichaqa manan imapas clickarqanchu. Hinaptinmi kay ruphay pachata tarirqani. (Llullakuspa, huk equipomanta kaqmi chayta lanzarqa chay sesión de lluvia de ideas nisqapi).

Qam: ¡Waw, kayqa ancha sumaqmi! Admirakuypaqmi kaykunata sapallaykimanta hamusqayki.

Awqaykikunata chinkachiyta yachay, kikinkupa allin reqsisqa kayninkupi uchkukunata kichaspa. Chaymantataq huk ladoman sayaykuspa, llaqtaq yuyaynin warkuchun.

— Robert Greene sutiyuq runam

Kaypi wakin tapuykuna kay manipulativo ruwayta atipanapaq:

1. ¿Allinchu kaqtinllachu allinpaq qhawarinku, hukkunaman huchachayta churaspa?
2. ¿Kanchu mana tupanakuykuna imayna willasqankupi ima ruwayninkuta huk proyectopi?
3. ¿Exagerankuchu allin proyectokunapi involucrakusqankuta?
4. ¿Sapa kutichu paykunaq ruwayninkupi yuyaykunku, mana reqsispachu nitaq agradecekuspachu cheqaqtapuni chay llank’aypi yanapakuq runakunata?
5. ¿Sapa kutichu interrumpinku paykuna kikinkuman hinaspa llamkayninkuman huklawman astakunankupaq?

Ama saqiychu manipuladorkuna hukkuna anchata yanapakusqanku proyectokunamanta alabayta utaq riqsichiyta chaskinankuta. Manaraq alabayta hich’ashaspa llank’asqankumanta sut’ita tapuy.

Pisiyachisqa

1. Llamkaypi alabasqa kayqa ancha allinmi sientekunman, ichaqa chaymantapas manipulacionpaqmi kanki. Cuidakuy mana imaraykupas alabasuq runakunamanta, kutichipunaykipaq imatapas ruwanaykita suyaq runakunamanta.

   
   

2. Sapa kutim mana allin sientekusqaykiqa piensaynikitaqa puyuyachin. Paykunapa influenciawan, manipuladorkuna aprovechayta munankuman imayna sientekusqaykita yanapaspa chaymanta chay ganasqa confianzawan agendanku ñawpaqman puririchinankupaq.

   
   

3. Victima hina ruwaq manipuladorkunan engañayta munanku khuyapayakuyniykita tarispanku. Paykunaqa dramapin allinta wiñanku, sapa kutitaqmi huk sasachakuyniyoq kanku willanankupaq. Ama saqiychu víctima tarjetata pukllaspa manipulasunaykichikta.

   
   

4. Hukkuna barcopi kasqankuta willaspa rantisqaykita tariyqa llamk’anapi sapa kuti llamk’achisqa explotación estrategia. Ama willakuykunataqa valor nominal nisqapichu hap’iy. Creenapaq hina fuentekunawan validay. Llamkaynikita ruray.

   
   

5. Askha manipuladorkunaq utilizasqanku estrategia maestroqa hukkunaq llank’aynintan utilizan, mana ima importantetapas ruwaspa, allin qhawarisqa kayta, reqsisqa kayta ima. Tapuy pikunachus cheqaq llank’ayta ruwarqanku chayta yachanaykipaq, mana merecesqanku alabaywan duchanaykimantaqa.

Kay willakuyqa ñawpaqtaraqmi kaypi lluqsirqa . Qatiway LinkedIn nisqapi utaq kaypi aswan willakuykunata tarinaykipaq.